Công chứng văn bản từ chối nhận di sản khi người lập mất năng lực hành vi dân sự
Việc lập văn bản từ chối nhận di sản là quyền của mỗi cá nhân được pháp luật dân sự ghi nhận. Tuy nhiên, trong trường hợp người có quyền thừa kế mất năng lực hành vi dân sự, việc thực hiện thủ tục công chứng trở nên phức tạp hơn, đòi hỏi tuân thủ chặt chẽ các quy định của pháp luật. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về quy định pháp luật và thủ tục công chứng văn bản từ chối nhận di sản khi mất năng lực hành vi dân sự, nhằm tránh rủi ro pháp lý và đảm bảo hiệu lực của văn bản.
Căn cứ pháp lý về việc từ chối nhận di sản khi mất năng lực hành vi dân sự
Việc từ chối nhận di sản được quy định tại Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, theo đó người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, nhưng phải thực hiện trước khi chia di sản. Tuy nhiên, trong trường hợp người thừa kế mất năng lực hành vi dân sự, việc thực hiện quyền này không thể tự mình tiến hành mà phải thông qua người đại diện theo pháp luật.
Căn cứ pháp lý bao gồm:
“Điều 22 Bộ luật Dân sự 2015” – quy định về mất năng lực hành vi dân sự.
“Điều 136 Bộ luật Dân sự 2015” – quy định người đại diện theo pháp luật của người mất năng lực hành vi dân sự là người giám hộ.
“Điều 55 Luật Công chứng 2014” – quy định công chứng viên có quyền từ chối công chứng nếu người yêu cầu công chứng không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
Như vậy, người mất năng lực hành vi dân sự không thể trực tiếp lập và ký văn bản từ chối nhận di sản; thay vào đó, việc công chứng chỉ được thực hiện thông qua người giám hộ hợp pháp.
Người giám hộ có được quyền lập văn bản từ chối nhận di sản thay không?
Theo quy định tại Điều 58 Bộ luật Dân sự 2015, người giám hộ chỉ được thực hiện các giao dịch vì lợi ích của người được giám hộ, trong phạm vi quyền và nghĩa vụ được pháp luật cho phép.
Từ đó, người giám hộ chỉ được thay mặt người mất năng lực hành vi dân sự lập văn bản từ chối nhận di sản nếu hành vi này không làm thiệt hại quyền lợi của người được giám hộ và có sự chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền (thường là Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người được giám hộ cư trú).
Nếu người giám hộ tự ý lập văn bản từ chối nhận di sản mà không có sự đồng ý của cơ quan có thẩm quyền, văn bản công chứng có thể bị vô hiệu do vi phạm quy định về đại diện.
>>> Xem thêm: Phí công chứng hợp đồng chuyển nhượng đất đai tại Hà Nội
Thủ tục công chứng văn bản từ chối nhận di sản khi mất năng lực hành vi dân sự
Quy trình công chứng trong trường hợp này cần tuân thủ chặt chẽ hơn thông thường. Cụ thể:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ công chứng
Hồ sơ bao gồm:
Dự thảo văn bản từ chối nhận di sản;
Giấy tờ tùy thân của người giám hộ và người được giám hộ;
Giấy tờ chứng minh tư cách giám hộ (quyết định cử giám hộ, biên bản xác nhận của UBND…);
Giấy chứng tử của người để lại di sản;
Giấy tờ chứng minh quyền thừa kế (di chúc hoặc xác nhận hàng thừa kế);
Giấy xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về việc chấp thuận người giám hộ thay mặt từ chối nhận di sản.
Bước 2: Nộp hồ sơ tại tổ chức hành nghề công chứng
Người giám hộ mang hồ sơ đến phòng công chứng hoặc văn phòng công chứng nơi có di sản hoặc nơi cư trú của người để lại di sản để yêu cầu công chứng.
Bước 3: Công chứng viên kiểm tra năng lực và tính hợp lệ
Công chứng viên có trách nhiệm:
Kiểm tra năng lực pháp lý của người giám hộ;
Xác định tính hợp pháp của giấy tờ giám hộ;
Đảm bảo việc từ chối di sản không gây thiệt hại cho người được giám hộ;
Ghi rõ trong văn bản công chứng rằng người ký là giám hộ hợp pháp thay mặt người được giám hộ.
Bước 4: Ký và lưu trữ hồ sơ
Sau khi hoàn tất, công chứng viên và người giám hộ sẽ ký vào văn bản. Hồ sơ công chứng được lưu trữ tại văn phòng công chứng theo quy định của Luật Công chứng.
>>> Xem thêm: Cách kiểm tra độ uy tín của đơn vị cung cấp dịch vụ sổ đỏ
Một số lưu ý quan trọng
Người giám hộ không thể tự ý từ chối di sản nếu hành động này làm giảm quyền lợi của người được giám hộ.
Nếu di sản là tài sản duy nhất có giá trị để người được giám hộ sinh sống (ví dụ: nhà ở duy nhất), việc từ chối có thể bị cơ quan công chứng từ chối thực hiện.
Trong trường hợp có tranh chấp hoặc khiếu nại về việc giám hộ, văn bản công chứng sẽ bị tạm dừng hoặc hủy bỏ cho đến khi có phán quyết của Tòa án.
Kết luận
Việc từ chối nhận di sản khi mất năng lực hành vi dân sự là vấn đề nhạy cảm và đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật. Người giám hộ chỉ có thể thay mặt người được giám hộ thực hiện quyền này nếu có sự chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền và đảm bảo không gây thiệt hại đến lợi ích hợp pháp của người được giám hộ.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
