Đất trong quy hoạch treo lâu năm: quyền lợi của người dân
Thực trạng quy hoạch treo kéo dài nhiều năm mà không triển khai đang gây bức xúc cho người dân tại nhiều địa phương. Khi đất bị “treo” theo quy hoạch, người sử dụng đất không thể toàn quyền thực hiện các quyền cơ bản như xây dựng, chuyển nhượng, thế chấp. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến đời sống hằng ngày mà còn gây thiệt hại kinh tế và làm giảm giá trị tài sản.
Vậy khi đất nằm trong quy hoạch treo lâu năm, người dân có những quyền lợi gì theo quy định pháp luật? Bài viết sẽ phân tích dựa trên Luật Đất đai 2024 cùng các văn bản liên quan, đồng thời minh họa bằng ví dụ thực tế để giúp bạn đọc hiểu rõ hơn.
Theo Điều 65 Luật Đất đai 2024, quy hoạch sử dụng đất là việc phân bổ, khoanh vùng đất đai cho các mục đích trong một giai đoạn nhất định.
Quy hoạch treo là tình trạng:
Một khu đất đã được đưa vào quy hoạch,
Nhưng dự án không được triển khai trong thời gian dài,
Người dân không biết khi nào Nhà nước thu hồi đất hoặc có chính sách cụ thể.
1.2. Nguyên nhân quy hoạch treo
Dự án thiếu vốn hoặc chưa có nhà đầu tư.
Thay đổi định hướng phát triển kinh tế – xã hội.
Cơ quan quản lý chậm rà soát, điều chỉnh quy hoạch.
2. Quyền lợi của người dân khi đất nằm trong quy hoạch treo
2.1. Quyền sử dụng đất theo Luật Đất đai 2024
Theo Điều 49 Luật Đất đai 2024:
Nếu thửa đất đã có trong quy hoạch nhưng chưa có kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện, người dân vẫn được thực hiện đầy đủ quyền của người sử dụng đất: xây dựng nhà, chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế, thế chấp…
Nếu thửa đất đã có trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện, người dân không được xây dựng mới nhưng vẫn có quyền sử dụng đất cho đến khi Nhà nước có quyết định thu hồi.
2.2. Quyền được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất
Theo Điều 86 và Điều 90 Luật Đất đai 2024, người dân có quyền được:
Bồi thường về đất (nếu có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hợp pháp).
Bồi thường tài sản gắn liền với đất (nhà cửa, cây trồng, công trình xây dựng hợp pháp).
Hỗ trợ tái định cư, ổn định đời sống và sản xuất nếu bị thu hồi đất ở.
2.3. Quyền kiến nghị điều chỉnh, hủy bỏ quy hoạch
Người dân có quyền gửi kiến nghị đến UBND cấp tỉnh hoặc huyện để đề nghị rà soát, điều chỉnh hoặc hủy bỏ quy hoạch không còn phù hợp. Điều này được quy định trong cơ chế công khai, minh bạch quy hoạch sử dụng đất tại Điều 67 Luật Đất đai 2024.
Trường hợp 1: Ông Minh ở Bình Dương có thửa đất 300m² bị đưa vào quy hoạch xây khu công nghiệp từ năm 2010. Đến năm 2024, dự án vẫn chưa triển khai, và chưa có kế hoạch sử dụng đất hàng năm. Ông Minh vẫn được phép xây dựng nhà ở và cho con cái thừa kế.
Trường hợp 2: Gia đình bà Hoa ở Hà Nội có đất 150m² nằm trong quy hoạch mở rộng đường và đã có kế hoạch sử dụng đất năm 2024. Bà Hoa không được xây nhà mới, chỉ được sửa chữa tạm thời nhà cũ, nhưng vẫn có quyền sử dụng đất cho đến khi có quyết định thu hồi và sẽ được bồi thường theo quy định.
4. Rủi ro người dân cần lưu ý khi đất nằm trong quy hoạch treo
4.1. Hạn chế quyền xây dựng
Trong nhiều trường hợp, đất quy hoạch treo khiến người dân không thể xin giấy phép xây dựng, ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu an cư.
4.2. Giảm giá trị bất động sản
Đất trong quy hoạch treo thường khó bán, khó thế chấp ngân hàng, giá trị thị trường giảm mạnh so với đất ngoài quy hoạch.
4.3. Bồi thường không tương xứng
Nếu Nhà nước thu hồi đất mà giá bồi thường thấp hơn giá thị trường, người dân có thể chịu thiệt hại đáng kể.
5. Giải pháp bảo vệ quyền lợi khi đất nằm trong quy hoạch treo
5.1. Thường xuyên kiểm tra thông tin quy hoạch
Người dân nên tra cứu thông tin tại:
UBND cấp huyện, Phòng Tài nguyên và Môi trường,
Hoặc sử dụng các cổng thông tin quy hoạch trực tuyến do địa phương cung cấp.
5.2. Xin giấy phép xây dựng có thời hạn
Theo Điều 94 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020), nếu đất nằm trong quy hoạch nhưng chưa triển khai, người dân có thể xin phép xây dựng có thời hạn để đảm bảo nhu cầu ở tạm thời.
5.3. Tham gia ý kiến vào quá trình lập, điều chỉnh quy hoạch
Người dân có quyền tham gia góp ý khi Nhà nước công bố quy hoạch hoặc điều chỉnh quy hoạch theo Điều 67 Luật Đất đai 2024.
Kết luận
Quy hoạch treo lâu năm không chỉ gây lãng phí nguồn lực đất đai mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người dân. Tuy nhiên, Luật Đất đai 2024 đã có những quy định nhằm đảm bảo người dân vẫn được thực hiện quyền sử dụng đất, quyền bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi thu hồi. Để bảo vệ quyền lợi, người dân cần chủ động kiểm tra quy hoạch, xin phép xây dựng có thời hạn khi cần, và mạnh dạn kiến nghị điều chỉnh những quy hoạch kéo dài không khả thi.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
