Tranh chấp phát sinh sau công chứng: Có hủy được văn bản?
Văn bản công chứng thường được coi là “lá chắn pháp lý” cho các giao dịch dân sự, đặc biệt là giao dịch về tài sản có giá trị lớn như nhà đất, xe cộ, quyền tài sản. Tuy nhiên, trên thực tế không ít trường hợp tranh chấp tài sản phát sinh sau khi văn bản đã được công chứng, khiến một bên yêu cầu hủy văn bản công chứng để bảo vệ quyền lợi của mình. Vậy tranh chấp sau công chứng có phải là căn cứ để hủy văn bản công chứng hay không, và Tòa án sẽ xem xét vấn đề này như thế nào?
3. Khi nào tranh chấp sau công chứng là căn cứ hủy văn bản công chứng
3.1. Tài sản đã có tranh chấp trước khi công chứng
Nếu chứng minh được rằng:
Tại thời điểm công chứng, tài sản đang có tranh chấp;
Hoặc thuộc diện bị hạn chế quyền định đoạt;
nhưng vẫn được đem đi công chứng, thì đây là căn cứ quan trọng để hủy văn bản công chứng, do vi phạm điều kiện về đối tượng giao dịch hợp pháp.
3.2. Tranh chấp phát sinh do che giấu thông tin khi công chứng
Trường hợp một bên cố tình che giấu việc:
Tài sản là tài sản chung vợ chồng;
Tài sản là di sản thừa kế chưa chia;
Có người đồng sở hữu nhưng không ký hợp đồng;
thì dù tranh chấp chỉ phát sinh “sau công chứng”, nhưng bản chất giao dịch đã vi phạm điều kiện về chủ thể, là căn cứ để Tòa án tuyên hủy văn bản công chứng.
Nhiều vụ việc cho thấy tranh chấp sau công chứng là hệ quả của hành vi:
Cung cấp thông tin sai sự thật;
Lừa dối bên còn lại khi ký kết;
Lừa dối cả công chứng viên.
Trong trường hợp này, văn bản công chứng có thể bị hủy do giao dịch vô hiệu vì bị lừa dối theo Bộ luật Dân sự.
4. Trường hợp tranh chấp sau công chứng nhưng không hủy văn bản
Văn bản công chứng vẫn có hiệu lực nếu:
Tại thời điểm công chứng, tài sản hợp pháp, không tranh chấp;
Người ký có đầy đủ quyền định đoạt;
Công chứng viên thực hiện đúng trình tự, thủ tục;
Tranh chấp phát sinh do sự kiện xảy ra sau đó, không liên quan đến tính hợp pháp ban đầu của giao dịch.
Trong trường hợp này, Tòa án sẽ giải quyết tranh chấp tài sản, không hủy văn bản công chứng.
5. Căn cứ pháp lý áp dụng
Việc xem xét hủy văn bản công chứng khi có tranh chấp sau công chứng dựa trên các quy định:
Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015 – Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự
Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015 – Hậu quả pháp lý của giao dịch vô hiệu
Điều 51 Luật Công chứng 2014 – Thẩm quyền Tòa án tuyên văn bản công chứng vô hiệu
Tòa án không căn cứ vào thời điểm phát sinh tranh chấp, mà căn cứ vào tính hợp pháp của giao dịch tại thời điểm công chứng.
>>> Xem thêm:Dịch vụ công chứng lấy ngay tại văn phòng công chứng Hà Nội
6. Tình huống minh họa thực tế
Ông A ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho bà B, hợp đồng đã được công chứng. Sau đó, con của ông A khởi kiện cho rằng thửa đất là di sản thừa kế chưa chia, yêu cầu hủy văn bản công chứng.
Tòa án xác định: tại thời điểm công chứng, thửa đất chưa được phân chia di sản, ông A không có toàn quyền định đoạt, nên hợp đồng chuyển nhượng vi phạm điều kiện về chủ thể. Kết quả, Tòa án tuyên hủy văn bản công chứng, giải quyết lại quyền đối với tài sản.
7. Lưu ý quan trọng khi xảy ra tranh chấp sau công chứng
Không mặc định tranh chấp sau công chứng là căn cứ hủy văn bản;
Cần tập trung chứng minh tình trạng pháp lý của tài sản tại thời điểm công chứng;
Thu thập hồ sơ đất đai, thừa kế, tài sản chung;
Xác định rõ lỗi của bên cung cấp thông tin;
Nên khởi kiện sớm để tránh rủi ro về thời hiệu.
>>> Xem thêm: Cách kiểm tra sổ đỏ giả online giúp bạn tiết kiệm thời gian và chi phí
Kết luận
Tranh chấp sau công chứng không đương nhiên làm văn bản công chứng vô hiệu. Chỉ khi tranh chấp cho thấy rằng tại thời điểm công chứng, giao dịch đã vi phạm điều kiện có hiệu lực, Tòa án mới có căn cứ hủy văn bản công chứng. Việc hiểu đúng bản chất pháp lý giúp người dân lựa chọn đúng hướng giải quyết, tránh khởi kiện sai trọng tâm và kéo dài tranh chấp.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
