Công chứng văn bản khai nhận di sản khi có tranh chấp
Trong thực tế, nhiều gia đình phát sinh tranh chấp di sản khi người chết để lại tài sản nhưng các đồng thừa kế không thống nhất quyền hưởng. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến thủ tục công chứng văn bản khai nhận di sản. Theo Luật Công chứng 2014, công chứng viên phải từ chối nếu tài sản đang tranh chấp. Vì vậy, người thừa kế cần hiểu rõ quy định và hướng xử lý khi có tranh chấp di sản.
1. Quy định pháp luật về tranh chấp di sản thừa kế
Theo Điều 609 và Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015, di sản được chia theo di chúc hoặc theo pháp luật. Khi có người cho rằng quyền thừa kế của mình bị xâm phạm, tranh chấp di sản được xác lập.
Điều 44 Luật Công chứng 2014 quy định tổ chức công chứng từ chối công chứng nếu: Tài sản đang bị tranh chấp Các bên không thống nhất về quyền, nghĩa vụ liên quan
Điều này đồng nghĩa, khi có tranh chấp di sản thì không thể công chứng văn bản khai nhận hoặc thỏa thuận phân chia di sản.
Ví dụ thực tế Cha mất để lại 1 nhà đất. Hai người con tranh cãi về việc người anh đã được cho nhà riêng trước đó. Vì không thống nhất được phần thừa kế, công chứng viên từ chối lập văn bản khai nhận di sản.
2. Các dấu hiệu xác định di sản đang tranh chấp
Công chứng viên sẽ xác định di sản đang tranh chấp khi có: Khiếu nại bằng văn bản từ một trong các đồng thừa kế. Tranh chấp tại tòa, đã nộp đơn hoặc đang giải quyết. Ý kiến phản đối bằng văn bản trong giai đoạn niêm yết 15 ngày (theo Điều 58 Luật Công chứng 2014). Bằng chứng về việc chiếm giữ tài sản trái ý chí các đồng thừa kế.
Ví dụ thực tế UBND xã nơi niêm yết thông báo cho công chứng viên biết có người cháu họ gửi đơn phản đối việc gia đình khai nhận di sản. Công chứng viên phải dừng thủ tục ngay.
>>> Xem thêm: Khi nào nên thực hiện Công chứng ủy quyền để hợp pháp hóa giao dịch?
3. Thủ tục công chứng khi có tranh chấp di sản có được thực hiện không
Về nguyên tắc, không thể công chứng văn bản khai nhận di sản khi tranh chấp chưa được giải quyết.
Công chứng viên sẽ: Lập biên bản ghi nhận tranh chấp nếu phát hiện trong quá trình tiếp nhận hồ sơ. Tạm dừng thủ tục cho đến khi tranh chấp được giải quyết. Từ chối công chứng nếu tranh chấp không thể hòa giải hoặc đang được tòa thụ lý.
Căn cứ pháp lý Điều 5 và Điều 44 Luật Công chứng 2014 quy định công chứng viên phải bảo đảm tính hợp pháp và không công chứng giao dịch có mục đích che giấu tranh chấp.
Ví dụ thực tế Gia đình ông K nộp hồ sơ khai nhận di sản là tài khoản ngân hàng 900 triệu. Sau khi niêm yết, con riêng của người chết phản đối. Công chứng viên dừng ngay thủ tục theo luật.
4. Cách xử lý khi có tranh chấp di sản để tiếp tục công chứng
Người thừa kế muốn tiếp tục công chứng phải chọn một trong các hướng:
Hòa giải giữa các đồng thừa kế Nếu tự thỏa thuận được phần hưởng, các bên lập văn bản thống nhất rồi tiếp tục công chứng.
Hòa giải tại UBND xã Theo Luật Hòa giải cơ sở, UBND xã có thể tổ chức hòa giải tranh chấp thừa kế. Kết quả hòa giải giúp làm rõ quyền của mỗi bên.
Khởi kiện ra tòa để phân chia di sản Theo Điều 688 Bộ luật Dân sự 2015, tòa án có quyền phân chia di sản. Sau khi tòa tuyên, người thừa kế dùng bản án để công chứng phần tài sản được nhận.
Ví dụ minh họa Ba chị em tranh chấp sổ tiết kiệm 500 triệu. Sau 3 buổi hòa giải tại UBND xã, họ thống nhất cho người em nhận toàn bộ để chăm sóc mẹ già. Sau đó, công chứng viên tiếp tục lập văn bản khai nhận di sản.
5. Lưu ý quan trọng khi xử lý tranh chấp di sản để tránh bị từ chối công chứng
Người thừa kế cần chú ý: Không che giấu tranh chấp, vì công chứng viên có quyền xác minh và từ chối. Thu thập đầy đủ chứng cứ về quan hệ thừa kế để tránh phát sinh ý kiến phản đối. Gửi thông báo cho những người thừa kế khác để tránh khiếu nại khi niêm yết. Không tự ý rút tiền, bán tài sản trước khi công chứng, vì có thể bị xem là chiếm giữ hoặc tẩu tán di sản.
Ví dụ thực tế Một người tự rút 120 triệu từ tài khoản của người đã chết bằng thẻ ATM. Khi tranh chấp phát sinh, hành vi bị xem là chiếm giữ trái phép, dẫn tới toàn bộ hồ sơ công chứng bị đình chỉ.
Công chứng văn bản khai nhận di sản không thể thực hiện khi tài sản đang có tranh chấp. Người thừa kế cần giải quyết tranh chấp trước bằng hòa giải hoặc yêu cầu tòa án phân chia di sản. Khi tranh chấp đã được xử lý, thủ tục công chứng sẽ diễn ra thuận lợi, hợp pháp và tránh rủi ro bị từ chối.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
