Thừa kế nhà đất là một trong những vấn đề pháp lý phổ biến và thường phát sinh tranh chấp trong thực tế. Dù được ghi nhận là người thừa kế hợp pháp, không ít người vẫn gặp khó khăn khi làm thủ tục sang tên quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở. Vậy lý do vì sao không thể sang tên dù được thừa kế? Pháp luật quy định ra sao và cách xử lý trong từng trường hợp như thế nào?
>>> Xem thêm: Không biết điều này khi Công chứng văn bản thừa kế, bạn có thể bị… kiện ngược!
1. Thừa kế nhà đất là gì?
Theo quy định tại Điều 609 Bộ luật Dân sự 2015, cá nhân có quyền để lại tài sản của mình cho người khác thông qua di chúc hoặc thừa kế theo pháp luật. Thừa kế nhà đất là việc chuyển quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất của người chết cho người thừa kế theo đúng quy định pháp luật.
Việc sang tên nhà đất là bước quan trọng để người thừa kế có thể quản lý, sử dụng và giao dịch hợp pháp tài sản được thừa kế.
2. Các trường hợp được thừa kế nhưng không sang tên được
2.1. Giấy tờ pháp lý của nhà đất không đầy đủ
-
Thiếu sổ đỏ hoặc sổ hồng
-
Đất không có quy hoạch rõ ràng, không đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận
-
Tài sản chưa hoàn tất thủ tục hợp pháp từ đời trước
→ Căn cứ: Khoản 1 Điều 100 Luật Đất đai 2013, quy định rõ chỉ những trường hợp có đầy đủ giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất mới được cấp sổ và thực hiện thủ tục thừa kế.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng có tiếp nhận hồ sơ công chứng online không?
2.2. Di chúc không hợp lệ
-
Di chúc vi phạm điều kiện về người lập, nội dung trái pháp luật
-
Di chúc không công chứng, không có người làm chứng
-
Có tranh chấp giữa các người thừa kế
→ Căn cứ: Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 về điều kiện để di chúc có hiệu lực.
2.3. Người thừa kế không đồng thuận
-
Một hoặc nhiều người thừa kế không thống nhất việc phân chia
-
Không thể làm văn bản thỏa thuận phân chia di sản
→ Căn cứ: Điều 57 Luật Công chứng 2014, văn bản thỏa thuận phân chia di sản là điều kiện bắt buộc để sang tên quyền sử dụng đất khi có nhiều người thừa kế.
>>> Xem thêm: Thủ tục công chứng di chúc được thực hiện như thế nào theo luật dân sự?
2.4. Nợ thuế, phí hoặc chưa hoàn tất thủ tục hành chính
-
Thiếu lệ phí trước bạ, phí công chứng
-
Hồ sơ chưa đầy đủ, thiếu giấy tờ tùy thân, giấy tờ nhà đất
-
Chưa có giấy xác nhận quyền thừa kế hợp pháp
3. Cách xử lý khi không sang tên được nhà đất thừa kế
3.1. Kiểm tra tình trạng pháp lý của tài sản
-
Kiểm tra sổ đỏ có hợp pháp, có đang bị tranh chấp, kê biên hay không
-
Nếu không có sổ, cần xem xét các giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất từ trước
3.2. Hợp thức hóa hồ sơ pháp lý thừa kế nhà đất
-
Làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế tại văn phòng công chứng
-
Lập văn bản thỏa thuận phân chia di sản nếu có nhiều người thừa kế
-
Xin xác nhận từ UBND cấp xã/phường nếu thiếu một số giấy tờ dân sự
>>> Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết về thủ tục làm sổ đỏ đất thừa kế.
3.3. Trường hợp có tranh chấp – khởi kiện tại Tòa án
Nếu không thể thỏa thuận, người thừa kế có thể khởi kiện để yêu cầu chia thừa kế, đề nghị tòa án xác định phần quyền lợi hợp pháp.
→ Căn cứ: Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015, quy định về chia thừa kế theo pháp luật khi không có di chúc hoặc di chúc vô hiệu.
4. Ví dụ minh họa thực tế thừa kế nhà đất
Trường hợp 1: Bà Hoa mất và để lại di chúc cho con gái là chị Mai thừa kế nhà tại quận 9. Tuy nhiên, khi làm thủ tục sang tên, cơ quan tài nguyên yêu cầu bổ sung bản gốc di chúc công chứng. Chị Mai không còn giữ bản gốc mà chỉ có bản chụp. Kết quả: thủ tục bị trì hoãn và phải khởi kiện để xác nhận di chúc có hiệu lực.
Trường hợp 2: Anh Tuấn và các anh chị em cùng được thừa kế mảnh đất của cha mẹ. Một người không đồng ý chia theo tỷ lệ, nên không ký vào văn bản thỏa thuận. Hồ sơ sang tên bị trả lại vì không đủ điều kiện pháp lý.
>>> Xem thêm: Sổ đỏ là gì? Những thông tin cơ bản bạn không thể bỏ qua.
5. Hồ sơ sang tên nhà đất khi thừa kế cần chuẩn bị
-
Giấy chứng tử của người để lại tài sản
-
Di chúc (nếu có) hoặc giấy tờ xác định hàng thừa kế
-
Văn bản khai nhận hoặc thỏa thuận phân chia di sản
-
Giấy tờ nhà đất (sổ đỏ, hợp đồng mua bán…)
-
CCCD, sổ hộ khẩu của người nhận thừa kế
-
Tờ khai lệ phí trước bạ, tờ khai thuế TNCN
Kết luận
Thừa kế nhà đất là một quyền hợp pháp nhưng việc sang tên lại phụ thuộc vào nhiều yếu tố: tính hợp lệ của di chúc, tình trạng pháp lý của tài sản, hồ sơ và sự đồng thuận giữa các đồng thừa kế. Để đảm bảo quyền lợi và tránh rủi ro khi làm thủ tục thừa kế, cần tìm hiểu kỹ quy định và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo đúng trình tự pháp luật.
Nếu bạn đang gặp khó khăn trong quá trình thừa kế nhà đất, hãy liên hệ với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ qua số 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để được tư vấn, soạn thảo và hỗ trợ thủ tục công chứng – pháp lý nhanh chóng, hiệu quả và đúng quy định.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com