Trong thực tiễn, nhiều người dân khi thực hiện thủ tục công chứng gặp tình huống bị từ chối công chứng hợp đồng, di chúc hoặc các giấy tờ khác. Vấn đề đặt ra là: người dân có được quyền khiếu nại khi bị từ chối công chứng hay không, và quy định pháp luật mới nhất xử lý thế nào? Bài viết này sẽ phân tích chi tiết căn cứ pháp lý, quy trình và ví dụ thực tế để người dân nắm rõ quyền lợi của mình.
Theo Điều 9 và Điều 44 Luật Công chứng 2014 (được sửa đổi, bổ sung bởi Luật sửa đổi năm 2023), công chứng viên có quyền từ chối công chứng nếu:
Hồ sơ, giấy tờ không đầy đủ, giả mạo hoặc không hợp pháp.
Nội dung hợp đồng, giao dịch vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội.
Người yêu cầu công chứng mất năng lực hành vi dân sự hoặc không tự nguyện.
Tuy nhiên, nếu người dân cho rằng công chứng viên từ chối không đúng căn cứ, theo Điều 75 Luật Công chứng 2014 (sửa đổi 2023), họ có quyền khiếu nại, tố cáo hoặc khởi kiện theo quy định pháp luật.
2. Các trường hợp được quyền khiếu nại từ chối công chứng
2.1 Khi công chứng viên từ chối công chứng trái quy định
Ví dụ: Người dân nộp đầy đủ giấy tờ hợp lệ, không có tranh chấp nhưng công chứng viên viện lý do “nghi ngờ” mà không chứng minh được căn cứ pháp luật. Đây là trường hợp có thể khiếu nại.
2.2 Khi bị gây khó dễ, kéo dài thời gian
Trường hợp tổ chức hành nghề công chứng không tiếp nhận hồ sơ đúng thời hạn, hoặc cố tình trì hoãn để gây khó khăn, người dân có quyền khiếu nại.
2.3 Khi từ chối công chứng nhưng không lập văn bản nêu rõ lý do
Điều 44 Luật Công chứng 2014 quy định: nếu từ chối công chứng, công chứng viên phải thông báo bằng văn bản, nêu rõ lý do. Nếu không thực hiện đúng, người dân có quyền khiếu nại.
3.1 Khiếu nại lần đầu tại tổ chức hành nghề công chứng
Người dân gửi đơn khiếu nại trực tiếp đến Trưởng Văn phòng công chứng hoặc Trưởng Phòng công chứng nơi công chứng viên làm việc. Trong thời hạn 15 ngày, tổ chức này phải giải quyết và trả lời bằng văn bản.
3.2 Khiếu nại đến Sở Tư pháp
Nếu không đồng ý với kết quả giải quyết lần đầu, người dân có thể gửi khiếu nại đến Sở Tư pháp, cơ quan quản lý nhà nước về công chứng tại địa phương.
3.3 Khởi kiện ra Tòa án để khiếu nại từ chối công chứng
Trong trường hợp việc từ chối công chứng gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp, người dân có quyền khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
4. Ví dụ minh họa thực tế về khiếu nại từ chối công chứng
Ông A mang hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất đến Văn phòng công chứng. Hồ sơ gồm: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, CMND, sổ hộ khẩu, giấy tờ nhân thân đều hợp lệ. Tuy nhiên, công chứng viên từ chối với lý do “đất đang nằm trong diện quy hoạch” nhưng không xuất trình được văn bản xác nhận của cơ quan nhà nước. Ông A làm đơn khiếu nại lên Trưởng Văn phòng công chứng. Sau khi Sở Tư pháp vào cuộc, xác định việc từ chối là không có căn cứ, hợp đồng được công chứng bình thường.
>>> Xem thêm: Bạn lo lắng thủ tục rườm rà? Hãy đến Phòng công chứng để được hỗ trợ nhanh gọn.
Kết luận
Người dân hoàn toàn có quyền khiếu nại từ chối công chứng nếu cho rằng quyết định này trái pháp luật hoặc không có căn cứ rõ ràng. Luật Công chứng mới nhất quy định rõ ràng trình tự, thủ tục khiếu nại và trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền. Do đó, khi gặp tình huống này, người dân nên:
Yêu cầu công chứng viên lập văn bản nêu rõ lý do từ chối.
Thực hiện quyền khiếu nại đúng trình tự để bảo vệ quyền lợi.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
