Thừa kế theo di chúc: mất bản gốc có chia được không?
Thừa kế theo di chúc là phương thức chia di sản mà người đã mất để lại theo nguyện vọng cá nhân. Tuy nhiên, trong thực tế, không ít trường hợp di chúc bản gốc bị thất lạc hoặc mất. Vậy nếu mất bản gốc di chúc, người thừa kế có còn quyền được chia tài sản hay không? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp rõ ràng vấn đề này từ góc độ pháp lý.
Thừa kế theo di chúc là việc phân chia di sản theo nội dung của văn bản do người để lại di sản lập trước khi chết. Di chúc có thể lập bằng văn bản hoặc bằng miệng (trong trường hợp đặc biệt). Theo Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc được coi là hợp pháp nếu đáp ứng đủ điều kiện như:
Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt
Nội dung di chúc không trái pháp luật
Hình thức phù hợp theo quy định
2. Mất bản gốc di chúc có được chia thừa kế không?
Câu trả lời là: Có thể, nhưng phải đáp ứng một số điều kiện theo pháp luật.
>>> Xem thêm: Có được uỷ quyền cho người khác đến văn phòng công chứng thay không?
2.1. Có bản sao hợp lệ
Theo quy định tại Điều 643 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc có thể được chứng minh hợp pháp bằng bản sao nếu:
Là bản sao công chứng hoặc chứng thực từ bản gốc
Có người làm chứng xác nhận nội dung di chúc
Có dấu hiệu rõ ràng chứng minh đó là bản do người để lại di sản lập ra
Trong trường hợp này, bản sao có thể được dùng làm cơ sở để chia di sản thừa kế theo di chúc.
2.2. Không có bản sao – giải quyết theo thừa kế pháp luật
Nếu không tìm được bản gốc hoặc bản sao di chúc, và không có nhân chứng hay chứng cứ xác thực, thì việc phân chia tài sản sẽ được thực hiện theo thừa kế theo pháp luật (Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015).
Trong đó, di sản được chia cho các hàng thừa kế như sau:
Hàng thứ nhất: vợ/chồng, cha mẹ, con
Hàng thứ hai: ông bà, anh chị em ruột
Hàng thứ ba: cô chú bác, cháu ruột…
>>> Xem thêm: Di chúc rõ ràng vẫn bị kiện? Khi nào thừa kế có di chúc vẫn phát sinh tranh chấp.
3. Trường hợp có tranh chấp khi mất bản gốc di chúc
Việc mất bản gốc dễ dẫn đến tranh chấp về quyền thừa kế, đặc biệt khi có người không thừa nhận bản sao là hợp lệ. Khi đó, tòa án sẽ xem xét:
Nếu không có căn cứ xác đáng để công nhận di chúc, tòa án sẽ chuyển sang chia thừa kế theo pháp luật.
>>> Xem thêm: Mức phí công chứng trong các giao dịch dân sự và thừa kế được tính ra sao?
4. Ví dụ minh họa thực tế thừa kế theo di chúc
Trường hợp 1: Ông A lập di chúc có công chứng, bản gốc lưu tại Văn phòng công chứng. Sau khi ông A mất, bản gốc bị thất lạc nhưng có bản sao công chứng. Con ông A dùng bản sao này làm căn cứ chia thừa kế. Tòa án xác nhận bản sao là hợp lệ vì có hồ sơ lưu trữ tại văn phòng công chứng.
Trường hợp 2: Bà B lập di chúc viết tay, không có công chứng và chỉ giao bản gốc cho một người cháu. Sau khi bà B mất, bản gốc không tìm thấy và không ai chứng kiến việc lập di chúc. Các con bà B không công nhận bản chụp di chúc. Cuối cùng, tòa án giải quyết chia tài sản theo thừa kế pháp luật.
5. Căn cứ pháp lý thừa kế theo di chúc
Bộ luật Dân sự 2015 (Điều 624, 625, 626, 643, 644, 651)
Luật Công chứng 2014
Thông tư 01/2020/TT-BTP hướng dẫn nghiệp vụ công chứng
Trong thừa kế theo di chúc, bản gốc là yếu tố quan trọng để chứng minh tính hợp pháp của ý chí người để lại di sản. Tuy nhiên, nếu bản gốc bị mất mà vẫn có bản sao công chứng hoặc bằng chứng xác thực thì vẫn có thể chia thừa kế theo di chúc. Trường hợp không đủ căn cứ, việc chia tài sản sẽ được chuyển sang thừa kế theo pháp luật.
Nếu bạn cần hỗ trợ về việc công chứng di chúc, khai nhận di sản hoặc giải quyết tranh chấp thừa kế, hãy liên hệ với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ qua số 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để được hỗ trợ kịp thời, chuyên nghiệp và đúng pháp luật.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
