Công chứng giấy ủy quyền nhận tiền khi người ủy quyền mất năng lực hành vi dân sự – Xử lý thế nào?
Trong thực tế, có nhiều trường hợp người được hưởng tiền trợ cấp, lương hưu hoặc bảo hiểm nhưng không thể tự thực hiện các thủ tục do mất năng lực hành vi dân sự (như bị bệnh tâm thần, Alzheimer, tai biến nặng,…). Gia đình thường băn khoăn: liệu có thể công chứng giấy ủy quyền nhận tiền thay cho họ được không? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định pháp luật hiện hành, cách xử lý hợp pháp và hướng đi phù hợp trong trường hợp người ủy quyền mất năng lực hành vi dân sự.
>>> Xem thêm: Các loại hợp đồng bắt buộc phải công chứng tại văn phòng công chứng theo Bộ luật Dân sự
⚖️ Căn cứ pháp lý về mất năng lực hành vi dân sự
Căn cứ theo Bộ luật Dân sự 2015, các quy định quan trọng liên quan đến vấn đề này gồm:
Điều 22: Người mất năng lực hành vi dân sự là người do Tòa án tuyên bố, không thể nhận thức, làm chủ hành vi của mình.
Điều 24: Người mất năng lực hành vi dân sự phải có người đại diện theo pháp luật (thường là cha, mẹ, con, vợ/chồng hoặc người giám hộ).
Điều 562: Hợp đồng ủy quyền chỉ có hiệu lực khi các bên tham gia có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
👉 Vì vậy, nếu một người đã mất năng lực hành vi dân sự, họ không thể lập giấy ủy quyền và không thể công chứng giấy ủy quyền nhận tiền được.
🚫 Có thể công chứng giấy ủy quyền nhận tiền khi mất năng lực không?
🔹 Trường hợp người ủy quyền đã bị Tòa án tuyên mất năng lực hành vi dân sự
Không thể thực hiện công chứng. Bởi vì, công chứng viên phải xác định ý chí tự nguyện và năng lực nhận thức của người ủy quyền trước khi ký kết (theo Điều 40 Luật Công chứng 2014).
Nếu người đó không thể tự nhận thức hoặc điều khiển hành vi, công chứng viên buộc phải từ chối công chứng.
👉 Giải pháp hợp pháp: người giám hộ hợp pháp sẽ thay mặt người mất năng lực hành vi dân sự để thực hiện các giao dịch, bao gồm nhận tiền, quản lý tài sản, hưởng trợ cấp.
🔹 Trường hợp người ủy quyền chưa bị tuyên mất năng lực nhưng có dấu hiệu suy giảm nhận thức
Đây là trường hợp phổ biến — ví dụ người cao tuổi bị lẫn nhẹ, tai biến nhẹ hoặc bệnh Alzheimer giai đoạn đầu.
Nếu công chứng viên xác định người yêu cầu công chứng vẫn có thể hiểu và tự đưa ra ý chí, việc công chứng vẫn có thể thực hiện.
Tuy nhiên, nếu người đó không thể giao tiếp, không hiểu nội dung văn bản, công chứng viên sẽ từ chối công chứng để tránh rủi ro vô hiệu giao dịch.
💬 Trong trường hợp này, nên đưa người đó đi giám định tâm thần để có cơ sở pháp lý xác định năng lực, tránh tranh chấp về sau.
🧩 Hướng xử lý hợp pháp khi người ủy quyền mất năng lực hành vi dân sự
✅ 1. Làm thủ tục cử người giám hộ hợp pháp
Theo Điều 46 Bộ luật Dân sự 2015, người thân có thể nộp đơn đến Tòa án yêu cầu chỉ định người giám hộ cho người mất năng lực hành vi dân sự.
Sau khi có quyết định của Tòa án, người giám hộ có quyền:
Đại diện cho người mất năng lực để nhận tiền trợ cấp, lương hưu, bảo hiểm.
Ký kết các giấy tờ thay, bao gồm giấy nhận tiền, văn bản xác nhận quyền lợi.
📌 Lưu ý: Người giám hộ không cần lập giấy ủy quyền, vì họ đại diện theo pháp luật, không phải đại diện theo ủy quyền.
✅ 2. Xác nhận quyền đại diện khi đi nhận tiền
Khi đến cơ quan chi trả (như Bưu điện, BHXH, ngân hàng), người giám hộ cần mang theo:
Quyết định tuyên mất năng lực hành vi dân sự của Tòa án.
Giấy tờ chứng minh là người giám hộ hợp pháp.
CMND/CCCD của người giám hộ và người được giám hộ.
💡 Một số cơ quan có thể yêu cầu văn bản xác nhận người giám hộ còn hiệu lực (trong vòng 6 tháng), do UBND cấp xã nơi cư trú xác nhận.
📚 Ví dụ minh họa thực tế mất năng lực hành vi dân sự
Trường hợp 1: Ông A, 80 tuổi, bị Alzheimer nặng, được Tòa án tuyên mất năng lực hành vi dân sự. Con trai ông A được chỉ định làm người giám hộ. Khi đến Bưu điện nhận lương hưu, anh mang theo quyết định giám hộ và giấy tờ tùy thân, được chấp nhận hợp pháp mà không cần giấy ủy quyền công chứng.
Trường hợp 2: Bà B 68 tuổi, mới bị tai biến nhẹ, vẫn tỉnh táo và giao tiếp được. Bà lập giấy ủy quyền nhận tiền bảo hiểm cho con gái, đến văn phòng công chứng ký trực tiếp. Công chứng viên xác nhận bà đủ nhận thức, nên văn bản công chứng có giá trị pháp lý đầy đủ.
⚠️ Lưu ý quan trọng khi công chứng giấy ủy quyền nhận tiền khi mất năng lực
🔸 Nếu có nghi ngờ về năng lực nhận thức, công chứng viên có quyền yêu cầu giám định y khoa.
🔸 Không thể lập giấy ủy quyền thay cho người mất năng lực, vì hành vi đó vi phạm điều kiện về chủ thể.
🔸 Nếu người thân tự ý ký thay, giấy ủy quyền sẽ bị vô hiệu toàn phần theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015.
🔸 Trong trường hợp khẩn cấp (như cần nhận viện phí, chi trả bảo hiểm nhanh), nên xin xác nhận tạm thời của UBND xã/phường để xử lý trước, chờ quyết định giám hộ sau.
Tóm lại, không thể công chứng giấy ủy quyền nhận tiền khi người ủy quyền đã mất năng lực hành vi, vì họ không đủ điều kiện chủ thể theo luật định. Thay vào đó, người giám hộ hợp pháp sẽ là người đại diện theo pháp luật để nhận và quản lý khoản tiền thay cho họ.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
