Trong giao dịch bất động sản, công chứng hợp đồng mua bán nhà đất là thủ tục bắt buộc để đảm bảo giá trị pháp lý và hạn chế tranh chấp. Tuy nhiên, không phải mọi hợp đồng đều được công chứng viên chấp nhận. Có những trường hợp công chứng viên buộc phải từ chối theo quy định pháp luật. Bài viết sau sẽ phân tích các căn cứ pháp lý, những trường hợp thường gặp và ví dụ minh họa để người dân hiểu rõ về từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất.
>>> Xem thêm: Địa chỉ quen thuộc của nhiều doanh nghiệp – văn phòng công chứng.
1. Căn cứ pháp lý về việc từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất
Các văn bản điều chỉnh trực tiếp vấn đề công chứng và từ chối công chứng hiện nay gồm:
-
Luật Công chứng 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2023).
-
Bộ luật Dân sự 2015.
-
Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2025).
-
Nghị định 82/2020/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp.
Theo Điều 5 Luật Công chứng 2014, công chứng viên có quyền từ chối công chứng nếu hợp đồng mua bán nhà đất vi phạm pháp luật, trái đạo đức xã hội hoặc không đủ điều kiện công chứng theo quy định.
2. Các trường hợp công chứng viên được quyền từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất
2.1. Hợp đồng vi phạm điều cấm của pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội
Ví dụ: Hợp đồng mua bán nhà đất trong khu vực thuộc đất quốc phòng, an ninh không được phép giao dịch.
2.2. Người tham gia hợp đồng không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ
Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự chỉ có hiệu lực khi chủ thể có năng lực hành vi dân sự. Nếu một bên là người chưa thành niên, mất năng lực hành vi dân sự mà không có người đại diện hợp pháp, công chứng viên sẽ từ chối công chứng.
2.3. Nhà đất chưa đủ điều kiện để giao dịch
Theo Điều 188 Luật Đất đai 2024, quyền sử dụng đất chỉ được chuyển nhượng khi:
-
Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
-
Không có tranh chấp.
-
Không bị kê biên để thi hành án.
-
Còn trong thời hạn sử dụng đất.
Nếu không đáp ứng các điều kiện trên, công chứng viên buộc phải từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất.
2.4. Hồ sơ công chứng không đầy đủ hoặc có dấu hiệu giả mạo
Nếu giấy tờ nhân thân, sổ đỏ hoặc các tài liệu liên quan bị tẩy xóa, sửa chữa, giả mạo, công chứng viên phải từ chối để đảm bảo an toàn pháp lý.
2.5. Có căn cứ rõ ràng cho thấy hợp đồng nhằm che giấu giao dịch khác
Ví dụ: Hợp đồng mua bán nhà đất thực chất che giấu việc cầm cố hoặc rửa tiền. Trong trường hợp này, công chứng viên có quyền từ chối chứng nhận.
>>> Xem thêm: Tư vấn miễn phí khi sử dụng Dịch vụ làm sổ đỏ.
3. Nghĩa vụ của công chứng viên khi từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất
Theo Điều 7 Luật Công chứng 2014, khi từ chối công chứng, công chứng viên có nghĩa vụ:
-
Giải thích rõ lý do từ chối cho người yêu cầu công chứng.
-
Lập văn bản từ chối công chứng nếu người yêu cầu đề nghị.
-
Không được lợi dụng quyền từ chối để gây khó dễ, nhũng nhiễu hoặc trục lợi.
4. Quyền của người dân khi bị từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất
Người dân có thể thực hiện các quyền sau:
-
Yêu cầu công chứng viên cung cấp lý do từ chối bằng văn bản.
-
Bổ sung, hoàn thiện hồ sơ theo quy định để đủ điều kiện công chứng.
-
Thực hiện công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng khác.
-
Khiếu nại hoặc tố cáo tới Sở Tư pháp hoặc UBND cấp tỉnh nếu cho rằng việc từ chối công chứng là trái pháp luật.
>>> Xem thêm: Giải pháp cho người đi làm: Công chứng làm việc thứ 7 chủ nhật.
5. Ví dụ minh họa thực tế
Ông A ký hợp đồng bán nhà cho bà B. Tuy nhiên, khi đến văn phòng công chứng, công chứng viên phát hiện căn nhà nằm trên thửa đất chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và đang trong quá trình tranh chấp. Căn cứ Điều 188 Luật Đất đai 2024, công chứng viên đã từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất. Chỉ khi ông A hoàn tất thủ tục cấp sổ đỏ và giải quyết tranh chấp, việc công chứng mới có thể thực hiện hợp pháp.
Kết luận
Việc từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất không phải là tùy tiện mà được pháp luật quy định nhằm bảo vệ tính hợp pháp của giao dịch và quyền lợi của các bên. Người dân nên nắm rõ các trường hợp thường gặp, chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và kịp thời xử lý nếu gặp phải tình huống bị từ chối công chứng để tránh thiệt hại về thời gian và tài chính.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>> Hợp đồng ở nhờ có cần công chứng không: Góc nhìn từ luật sư
>>> Thỏa thuận phân chia di sản thừa kế có cần công chứng không?
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com