Xử lý tài sản khi hủy công chứng như thế nào?

Văn bản công chứng thường gắn liền với việc chuyển giao tài sản có giá trị lớn như nhà đất, tiền, quyền sử dụng tài sản. Khi văn bản công chứng bị Tòa án tuyên hủy hoặc vô hiệu, vấn đề được quan tâm hàng đầu là tài sản đã giao xử lý thế nào. Việc xử lý tài sản khi hủy công chứng không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của các bên mà còn quyết định đến việc khôi phục trật tự pháp lý của giao dịch dân sự. Đây là nội dung cần được nhìn nhận đầy đủ cả về căn cứ pháp luật lẫn thực tiễn áp dụng.

>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng có làm việc ngoài giờ hành chính hay không?

1. Căn cứ pháp lý xử lý tài sản khi văn bản công chứng bị hủy

Việc xử lý tài sản khi văn bản công chứng bị hủy được áp dụng theo các quy định sau:

Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015 – Hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu
Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015 – Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự
Luật Công chứng 2014 – Giá trị pháp lý của văn bản công chứng

Theo đó, khi văn bản công chứng bị hủy, giao dịch được coi là không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ dân sự kể từ thời điểm xác lập.

2. Nguyên tắc chung xử lý tài sản khi hủy công chứng

Theo Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015, việc xử lý tài sản khi hủy công chứng tuân theo các nguyên tắc sau:

Các bên hoàn trả cho nhau những gì đã nhận;
Nếu không hoàn trả được bằng hiện vật thì hoàn trả bằng tiền;
Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường thiệt hại;
Hoa lợi, lợi tức phát sinh được xử lý theo mức độ lỗi của từng bên.

>>> Xem thêm: Dịch vụ làm sổ đỏ, uy tín, cam kết không phát sinh chi phí bất hợp lý

3. Xử lý tài sản khi hủy công chứng trong từng trường hợp cụ thể

3.1. Đối với tài sản là tiền

Trường hợp bên mua đã thanh toán tiền cho bên bán:

Bên bán phải hoàn trả toàn bộ số tiền đã nhận;
Trường hợp có thỏa thuận lãi hoặc có thiệt hại thực tế, Tòa án xem xét trách nhiệm bồi thường.

3.2. Đối với tài sản là nhà đất

Khi hợp đồng chuyển nhượng nhà đất đã công chứng bị hủy:

Bên nhận chuyển nhượng phải trả lại nhà đất;
Bên chuyển nhượng hoàn trả tiền đã nhận;
Trường hợp nhà đất đã sang tên, cơ quan đăng ký sẽ hủy kết quả đăng ký theo bản án của Tòa án.

3.3. Trường hợp tài sản không còn hoặc không thể hoàn trả

Nếu tài sản đã:

Bị tiêu hủy;
Được chuyển nhượng cho người thứ ba ngay tình;
Không còn tồn tại về mặt vật chất,

Xem thêm: Văn bản công chứng bị hủy: Ai phải bồi thường thiệt hại?

thì bên có nghĩa vụ hoàn trả phải bồi thường bằng tiền tương đương giá trị tài sản tại thời điểm giải quyết.

4. Xử lý tài sản đã giao cho người thứ ba

4.1. Người thứ ba ngay tình

Theo Điều 133 Bộ luật Dân sự 2015, nếu tài sản đã được chuyển giao cho người thứ ba ngay tình thông qua giao dịch hợp pháp:

Giao dịch với người thứ ba có thể được bảo vệ;
Bên bị thiệt hại có quyền yêu cầu bồi thường từ bên có lỗi.

4.2. Người thứ ba không ngay tình

Nếu người thứ ba biết hoặc phải biết giao dịch trước đó vô hiệu:

Tài sản có thể bị thu hồi để trả cho chủ sở hữu ban đầu;
Người thứ ba phải chịu rủi ro pháp lý phát sinh.

5. Xử lý hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản

Khi văn bản công chứng bị hủy:

Hoa lợi, lợi tức phát sinh được hoàn trả cho bên có quyền;
Tòa án xem xét mức độ lỗi để phân chia nghĩa vụ hoàn trả;
Trường hợp không xác định được lỗi, Tòa có thể phân chia theo hướng đảm bảo công bằng.

>>> Xem thêm: Cách tính phí công chứng nhanh chóng, tiết kiệm thời gian và chi phí

6. Tình huống minh họa thực tế về xử lý tài sản khi hủy công chứng

Ông A bán nhà cho bà B, hợp đồng chuyển nhượng đã được công chứng và bà B đã thanh toán đủ tiền, nhận nhà. Sau đó, Tòa án tuyên hủy văn bản công chứng do ông A ký hợp đồng khi mất năng lực hành vi dân sự.

Tòa án quyết định:

Bà B trả lại nhà cho ông A;
Ông A hoàn trả số tiền đã nhận;
Các chi phí sửa chữa nhà được xem xét bồi thường dựa trên mức độ lỗi của các bên.

Đây là ví dụ điển hình về xử lý tài sản khi hủy công chứng trong thực tiễn xét xử.

7. Lưu ý quan trọng khi xử lý tài sản sau khi hủy công chứng

Không tự ý chiếm giữ hoặc chuyển nhượng tài sản;
Thực hiện hoàn trả theo đúng phán quyết của Tòa án;
Chuẩn bị đầy đủ chứng cứ về việc giao – nhận tài sản;
Cân nhắc yếu tố người thứ ba ngay tình;
Nên có sự hỗ trợ pháp lý để hạn chế rủi ro phát sinh.

>>> Xem thêm: Công chứng ngoài trụ sở tại nhà riêng – An toàn, tiện ích

Kết luận

Khi văn bản công chứng bị hủy, tài sản đã giao không đương nhiên thuộc về một bên, mà phải được xử lý theo nguyên tắc hoàn trả, bồi thường và khôi phục lại tình trạng ban đầu của giao dịch. Việc hiểu đúng quy định giúp các bên chủ động bảo vệ quyền lợi, hạn chế thiệt hại và tránh phát sinh tranh chấp kéo dài.

Xem thêm: Dịch thuật và công chứng giấy tờ tiếng Anh, tiếng Nhật

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Chứng thực, sao y là gì? Có mối quan hệ như thế nào?

>>> Công chứng di chúc tại nhà, bệnh viện, trường học, ….

>>> Thủ tục công chứng mua bán xe thông dụng năm 2025

>>> Hủy văn bản công chứng: Có bắt buộc phải ra Tòa?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.