Trường hợp nào bắt buộc phải từ chối công chứng ngoài trụ sở?
Công chứng ngoài trụ sở là một cơ chế linh hoạt, tạo điều kiện cho người dân trong những hoàn cảnh đặc biệt không thể trực tiếp đến văn phòng công chứng. Tuy nhiên, không phải mọi yêu cầu đều được chấp nhận, bởi hoạt động này tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý nếu thiếu kiểm soát chặt chẽ. Pháp luật công chứng hiện hành đã đặt ra những trường hợp bắt buộc từ chối công chứng ngoài trụ sở nhằm bảo vệ an toàn pháp lý cho giao dịch và quyền lợi của các bên liên quan. Việc hiểu rõ các trường hợp này giúp người dân tránh nhầm lẫn và hạn chế tranh chấp về sau.
Theo Luật Công chứng, công chứng ngoài trụ sở không phải là hình thức mặc nhiên áp dụng, mà chỉ được thực hiện khi có lý do chính đáng và không làm ảnh hưởng đến tính khách quan, hợp pháp của việc công chứng.
Về nguyên tắc, công chứng viên phải bảo đảm:
Xác định rõ năng lực hành vi dân sự của người yêu cầu
Kiểm soát đầy đủ ý chí tự nguyện của các bên
Ngăn ngừa gian dối, ép buộc, giả mạo
Bảo đảm trách nhiệm nghề nghiệp và an toàn pháp lý
Khi không đáp ứng được các nguyên tắc này, công chứng viên bắt buộc phải từ chối công chứng ngoài trụ sở.
2. Người yêu cầu công chứng không có lý do chính đáng
Một trong những căn cứ đầu tiên dẫn đến việc bắt buộc từ chối công chứng ngoài trụ sở là người yêu cầu không thuộc trường hợp được pháp luật cho phép.
Cụ thể, công chứng ngoài trụ sở chỉ được chấp nhận khi người yêu cầu:
Già yếu, không thể đi lại
Đang điều trị tại cơ sở y tế
Có lý do khách quan khác làm cho việc đến trụ sở là không khả thi
Nếu người yêu cầu hoàn toàn có khả năng di chuyển, nhưng vẫn đề nghị công chứng tại nhà chỉ vì lý do thuận tiện, công chứng viên có quyền và nghĩa vụ từ chối.
3. Không xác minh được năng lực hành vi dân sự tại thời điểm công chứng
Trường hợp công chứng ngoài trụ sở thường gắn với người cao tuổi, người bệnh, người có dấu hiệu suy giảm nhận thức. Nếu tại địa điểm công chứng, công chứng viên nhận thấy:
Người ký không nhận thức rõ nội dung văn bản
Không thể trả lời các câu hỏi xác minh ý chí
Có biểu hiện mất khả năng làm chủ hành vi
thì việc tiếp tục công chứng sẽ tiềm ẩn nguy cơ văn bản bị tuyên vô hiệu. Trong trường hợp này, việc từ chối công chứng ngoài trụ sở là bắt buộc, không phải là lựa chọn.
thì theo chuẩn mực nghề nghiệp, công chứng viên bắt buộc từ chối công chứng ngoài trụ sở, dù hồ sơ giấy tờ đầy đủ.
5. Nghi ngờ giả mạo giấy tờ, chữ ký hoặc nhân thân
Trong trường hợp:
Giấy tờ tùy thân có dấu hiệu tẩy xóa, không trùng khớp
Người xuất trình không đúng với ảnh, thông tin trên giấy tờ
Chữ ký hoặc điểm chỉ không thống nhất
công chứng viên không được tiếp tục thực hiện công chứng, đặc biệt là ngoài trụ sở – nơi điều kiện kiểm soát hạn chế hơn so với văn phòng.
Đây là trường hợp bắt buộc từ chối công chứng ngoài trụ sở, nhằm phòng ngừa hành vi gian lận và trách nhiệm pháp lý phát sinh.
>>> Xem thêm: Công chứng tặng cho tài sản khi người được tặng là trẻ vị thành niên
6. Nội dung giao dịch vi phạm pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội
Dù được thực hiện tại đâu, nếu nội dung văn bản:
Vi phạm điều cấm của luật
Trốn tránh nghĩa vụ tài chính
Che giấu giao dịch giả tạo
thì công chứng viên phải từ chối công chứng. Trong bối cảnh ngoài trụ sở, việc từ chối càng mang tính bắt buộc để tránh việc lợi dụng hoàn cảnh của người ký.
7. Điều kiện thực tế không bảo đảm cho việc công chứng hợp pháp
Một số trường hợp thực tế khiến việc công chứng ngoài trụ sở không thể bảo đảm tính pháp lý, như:
Không có không gian riêng để xác minh ý chí
Quá đông người tham gia, gây mất kiểm soát
Điều kiện ánh sáng, ghi nhận chữ ký không bảo đảm
Trong những tình huống này, tiếp tục công chứng sẽ làm gia tăng rủi ro tranh chấp, nên công chứng viên buộc phải từ chối.
8. Trách nhiệm pháp lý nếu không từ chối đúng quy định
Nếu công chứng viên không từ chối công chứng ngoài trụ sở trong trường hợp bắt buộc phải từ chối, hậu quả có thể bao gồm:
Văn bản công chứng bị tuyên vô hiệu
Công chứng viên bị khiếu nại, kỷ luật nghề nghiệp
Phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại
Do đó, việc từ chối không chỉ là quyền, mà còn là nghĩa vụ pháp lý và đạo đức nghề nghiệp.
Kết luận
Bắt buộc từ chối công chứng ngoài trụ sở là cơ chế pháp lý quan trọng nhằm bảo vệ tính an toàn của giao dịch dân sự và quyền lợi của các chủ thể liên quan. Không phải mọi yêu cầu đều được chấp nhận, đặc biệt khi không bảo đảm điều kiện về năng lực hành vi, ý chí tự nguyện và tính hợp pháp của giao dịch. Việc hiểu rõ các trường hợp phải từ chối giúp người dân chuẩn bị đúng hồ sơ, lựa chọn phương thức công chứng phù hợp và hạn chế tối đa rủi ro pháp lý về sau.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
