Thuế khi ở nhờ nhà: Ai là người phải nộp và cách tính?

Trong thực tế, nhiều gia đình thường cho người thân, bạn bè ở nhờ nhà mà không thu tiền thuê. Tuy nhiên, nhiều người băn khoăn liệu việc ở nhờ có phải nộp thuế không? Và nếu có thì ai là người phải nộp, cách tính thuế như thế nào? Bài viết này sẽ phân tích chi tiết dựa trên Bộ luật Dân sự 2015, Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007 cùng các văn bản hướng dẫn, giúp bạn hiểu rõ nghĩa vụ tài chính khi cho hoặc được ở nhờ nhà.

>>> Xem thêm: Thời gian giải quyết hồ sơ tại văn phòng công chứng mất bao lâu?

Căn cứ pháp lý về thuế khi ở nhờ 📜

Bộ luật Dân sự 2015 – Điều 494: Hợp đồng mượn tài sản (bao gồm ở nhờ) là thỏa thuận không trả tiền.
Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007 (sửa đổi, bổ sung): Thu nhập từ cho thuê tài sản (bao gồm nhà, đất) là đối tượng chịu thuế.
Thông tư 40/2021/TT-BTC – Điều 4: Quy định ngưỡng doanh thu 100 triệu đồng/năm, dưới mức này thì không phải nộp thuế GTGT và TNCN.

➡️ Như vậy, nếu ở nhờ đúng nghĩa (không thu tiền), thì không phát sinh thuế ở nhờ. Nhưng nếu việc “ở nhờ” thực chất là cho thuê trá hình, cơ quan thuế có thể xác định lại và yêu cầu nộp thuế thu nhập cá nhân.

Ai là người phải nộp thuế khi ở nhờ? 👥

1. Trường hợp không thu tiền (ở nhờ thật sự) ✅

Không phát sinh nghĩa vụ nộp thuế.
Người cho ở nhờ không phải kê khai thuế, vì không có doanh thu.

2. Trường hợp có thu tiền (ở nhờ trá hình = thuê nhà) ⚠️

Chủ nhà là người có nghĩa vụ nộp thuế thu nhập cá nhân và thuế GTGT (nếu doanh thu > 100 triệu/năm).
Người ở nhờ trả tiền thuê nhưng không phải nộp thuế thay.

>>> Xem thêm: Kinh nghiệm chọn dịch vụ làm sổ đỏ uy tín, tránh rủi ro tranh chấp đất đai

Cách tính thuế thu nhập cá nhân khi ở nhờ trá hình 🧮

Theo Thông tư 40/2021/TT-BTC, thuế cho thuê nhà bao gồm:

Thuế GTGT: 5% doanh thu.
Thuế TNCN: 5% doanh thu.

Xem thêm: Hợp đồng ủy quyền có thù lao: Định nghĩa và tầm quan trọng

📌 Công thức tính:

📌 Ví dụ tính thuế:

Bà A cho ông B ở nhờ nhưng thực chất thu 15 triệu/tháng.
Doanh thu = 180 triệu/năm (> 100 triệu).
Thuế phải nộp = 180.000.000 x 10% = 18 triệu đồng/năm.

Các lưu ý pháp lý quan trọng ⚖️

🏠 Nếu chỉ là ở nhờ không có tiền thuê, nên lập hợp đồng ở nhờ bằng văn bản để chứng minh khi cơ quan thuế kiểm tra.
📝 Nếu có thỏa thuận “đóng góp tiền sinh hoạt” (điện, nước, internet), đây không phải thuế ở nhờ vì không phải doanh thu cho thuê.
🚨 Nếu cố tình khai ở nhờ nhưng thực tế thu tiền thuê, có thể bị xử phạt trốn thuế theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP.

>>> Xem thêm: Ưu điểm nổi bật của dịch vụ công chứng tận nơi so với công chứng truyền thống

Ví dụ minh họa thực tế 📝

📌 Trường hợp 1: Ở nhờ đúng nghĩa – không phát sinh thuế

Ông C cho cháu họ ở nhờ căn hộ 3 năm mà không thu tiền. Hai bên lập hợp đồng ở nhờ công chứng để làm bằng chứng. Cơ quan thuế kiểm tra và xác định không phát sinh thuế TNCN.

📌 Trường hợp 2: Ở nhờ trá hình – phải nộp thuế

Bà D cho người quen “ở nhờ” nhưng thực tế nhận 12 triệu/tháng. Doanh thu = 144 triệu/năm. Cơ quan thuế xác định đây là cho thuê nhà, yêu cầu bà D nộp thuế 14,4 triệu/năm.

>>> Xem thêm: Hướng dẫn công chứng thỏa thuận phân chia tài sản vợ chồng

>>> Xem thêm: Công chứng hợp đồng mua bán phương tiện giao thông – Hồ sơ và lưu ý pháp lý

Kết luận 🎯

Nếu là ở nhờ đúng nghĩa (không thu tiền) → không có thuế ở nhờ, không phải nộp thuế thu nhập cá nhân.
Nếu thực chất là cho thuê trá hình → chủ nhà phải nộp thuế TNCN và thuế GTGT theo quy định.
Để an toàn pháp lý, nên lập hợp đồng ở nhờ rõ ràng, có thể công chứng để tránh hiểu nhầm và bị truy thu thuế.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Xem thêm: Thỏa thuận tài sản riêng: Quy định pháp luật mới nhất năm 2025

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.