Quy trình xử lý khi bị từ chối công chứng hồ sơ đất đai
Trong giao dịch mua bán, tặng cho, thế chấp hay thừa kế, hồ sơ đất đai bắt buộc phải được công chứng để có giá trị pháp lý. Tuy nhiên, không ít trường hợp người dân mang hồ sơ đến công chứng nhưng bị công chứng viên từ chối, khiến giao dịch bị đình trệ. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết căn cứ pháp lý mới nhất, các tình huống thường gặp và hướng dẫn quy trình xử lý khi bị từ chối công chứng hồ sơ đất đai để người dân có thể chủ động bảo vệ quyền lợi của mình.
Các văn bản pháp luật điều chỉnh trực tiếp đến việc công chứng hồ sơ đất đai gồm:
Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực từ 01/01/2025).
Luật Công chứng 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2023).
Bộ luật Dân sự 2015.
Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp.
Theo khoản 3 Điều 167 Luật Đất đai 2024, hợp đồng, giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất (chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp…) phải được công chứng hoặc chứng thực, trừ một số trường hợp luật có quy định khác.
Điều 5 Luật Công chứng 2014 nêu rõ: công chứng viên có quyền từ chối công chứng nếu hợp đồng, giao dịch vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội hoặc không đủ điều kiện pháp lý.
2. Các trường hợp bị từ chối công chứng hồ sơ đất đai
2.1. Đất không đủ điều kiện pháp lý để giao dịch
Đất chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ).
Đất đang có tranh chấp, khiếu kiện.
Đất thuộc diện bị kê biên thi hành án hoặc nằm trong quy hoạch.
2.2. Người yêu cầu công chứng không đủ điều kiện pháp lý
Người ký hợp đồng mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự.
Không có sự đồng ý của vợ/chồng trong trường hợp tài sản chung.
2.3. Hồ sơ công chứng không đầy đủ hoặc giả mạo
Thiếu giấy tờ nhân thân (CMND/CCCD, hộ khẩu).
Thiếu giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất.
Hồ sơ có dấu hiệu giả mạo, tẩy xóa.
2.4. Hợp đồng có dấu hiệu gian dối hoặc vi phạm điều cấm của pháp luật
Giao dịch nhằm che giấu hợp đồng khác.
Giao dịch vi phạm các quy định về đất quốc phòng, đất rừng đặc dụng, đất công ích.
>>> Xem thêm: Trải nghiệm ngay Dịch vụ sổ đỏ uy tín, thủ tục đơn giản.
3.4. Thử công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng khác
Trong trường hợp cho rằng công chứng viên từ chối không có căn cứ, người dân có thể yêu cầu công chứng tại văn phòng khác để được xem xét lại.
3.5. Khiếu nại, tố cáo nếu bị từ chối trái pháp luật
Người dân có thể khiếu nại lên Trưởng Văn phòng công chứng, Sở Tư pháp hoặc UBND cấp tỉnh.
Trường hợp có dấu hiệu vi phạm, người dân có thể tố cáo công chứng viên theo quy định tại Điều 68 Luật Công chứng 2014.
4. Ví dụ minh họa thực tế về từ chối công chứng hồ sơ đất đai
Năm 2024, tại Đà Nẵng, ông A muốn công chứng hợp đồng chuyển nhượng 200 m² đất cho bà B. Khi tiếp nhận hồ sơ, công chứng viên phát hiện mảnh đất đang trong diện tranh chấp với hộ liền kề và đã có đơn khởi kiện gửi Tòa án. Do đó, công chứng viên từ chối công chứng hồ sơ đất đai. Sau đó, ông A phải chờ Tòa án giải quyết tranh chấp. Khi có bản án có hiệu lực, ông A mới tiếp tục thực hiện thủ tục công chứng.
Kết luận
Việc từ chối công chứng hồ sơ đất đai là biện pháp pháp lý nhằm bảo vệ an toàn cho giao dịch và ngăn ngừa rủi ro cho các bên. Người dân cần nắm rõ căn cứ pháp luật, chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và kiểm tra tình trạng pháp lý của đất trước khi công chứng. Trong trường hợp bị từ chối không hợp lý, người dân có quyền khiếu nại hoặc yêu cầu công chứng tại văn phòng khác để bảo đảm quyền lợi chính đáng.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
