Phân biệt hợp đồng vay tài sản và hợp đồng mượn tài sản
Trong các giao dịch dân sự hằng ngày, nhiều người thường nhầm lẫn giữa hợp đồng vay tài sản và hợp đồng mượn tài sản vì cả hai đều là hình thức bên nhận sử dụng tài sản của người khác. Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật, hai loại hợp đồng này có bản chất, mục đích và hậu quả pháp lý hoàn toàn khác nhau. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ cách phân biệt hợp đồng vay tài sản và hợp đồng mượn tài sản, kèm căn cứ pháp lý cụ thể và ví dụ minh họa thực tế.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứngcó quyền từ chối công chứng hợp đồng không rõ ràng không?
1. Hợp đồng vay tài sản là gì?
Theo Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay. Bên vay có nghĩa vụ hoàn trả tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và, nếu có thỏa thuận, thì phải trả lãi.
Tài sản vay thường là những tài sản tiêu dùng, có thể thay thế được như tiền, gạo, xăng, dầu, vật liệu xây dựng, v.v…
Ví dụ minh họa: Anh A vay chị B 100 triệu đồng để đầu tư mở quán cà phê và cam kết sẽ hoàn trả trong 6 tháng cùng với lãi suất 6%/năm. Đây là một hợp đồng vay tài sản có lãi, với đối tượng là tiền – loại tài sản có thể hoàn trả bằng tài sản tương đương.
2. Hợp đồng mượn tài sản là gì?
Căn cứ theo Điều 494 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng mượn tài sản là sự thỏa thuận trong đó bên cho mượn giao tài sản cho bên mượn để sử dụng trong một thời hạn nhất định, không yêu cầu trả tiền. Sau khi hết thời hạn, bên mượn có nghĩa vụ trả lại chính tài sản đó.
Tài sản mượn là những tài sản không tiêu hao được như nhà ở, xe máy, laptop, sách, công cụ sản xuất…
Ví dụ minh họa: Chị C mượn xe máy của anh D để đi công việc trong 1 tuần và sẽ trả lại đúng chiếc xe đó. Giao dịch này là một hợp đồng mượn tài sản vì tài sản không bị tiêu hao, không phát sinh lãi và phải hoàn trả đúng hiện vật.
>>> Xem thêm: Các yêu cầu pháp lý khi thực hiện dịch vụ công chứng cho người nước ngoài tại Việt Nam là gì?
3. So sánh và phân biệt hợp đồng vay tài sản và hợp đồng mượn tài sản
Về đối tượng của hợp đồng
Hợp đồng vay tài sản: Là tài sản tiêu hao hoặc có thể thay thế, ví dụ: tiền, gạo, nhiên liệu…
Hợp đồng mượn tài sản: Là tài sản không tiêu hao, không thay thế, ví dụ: nhà ở, xe máy, thiết bị điện tử…
Hợp đồng vay tài sản: Bên vay có nghĩa vụ trả tài sản cùng loại, đúng số lượng và chất lượng. Không bắt buộc phải trả đúng vật.
Hợp đồng mượn tài sản: Bên mượn phải trả lại chính tài sản đã mượn, không được thay thế bằng vật khác.
Ví dụ: Nếu anh E vay 5 bao xi măng của chị F, sau 1 tuần anh E có thể trả lại 5 bao xi măng khác tương đương. Nhưng nếu anh G mượn laptop của bạn H, anh G phải trả đúng chiếc laptop đó.
Về mục đích sử dụng hợp đồng vay và mượn
Hợp đồng vay tài sản: Dùng để tiêu dùng, sản xuất, kinh doanh…
Hợp đồng mượn tài sản: Thường phục vụ mục đích sử dụng tạm thời, mang tính cá nhân hoặc gia đình.
>>> Xem thêm: Thủ tục xin cấp sổ đỏ cần đáp ứng các điều kiện pháp lý nào để được cấp Giấy chứng nhận?
Về việc trả tiền và lãi
Hợp đồng vay tài sản: Có thể có lãi hoặc không, tùy theo thỏa thuận (Điều 466 Bộ luật Dân sự 2015).
Hợp đồng mượn tài sản: Không trả tiền cho việc mượn, và không phát sinh lãi (theo Điều 494 BLDS 2015).
Về thời hạn hợp đồng
Hợp đồng vay tài sản: Thường có thời hạn cụ thể, nếu không có thỏa thuận thì bên vay phải trả trong một thời gian hợp lý kể từ khi bên cho vay yêu cầu.
Hợp đồng mượn tài sản: Có thể thỏa thuận hoặc không về thời hạn. Nếu không thỏa thuận, bên cho mượn có thể đòi lại bất cứ lúc nào, nhưng phải báo trước trong thời gian hợp lý.
Về trách nhiệm khi tài sản hư hỏng, mất mát
Hợp đồng vay tài sản: Do tài sản được thay thế nên thường không đặt ra vấn đề hư hỏng.
Hợp đồng mượn tài sản: Bên mượn phải bồi thường nếu làm hư hỏng, mất mát, trừ trường hợp bất khả kháng (Điều 479 BLDS).
4. Căn cứ pháp lý liên quan hợp đồng vay
Dưới đây là các điều khoản pháp lý cơ bản để phân biệt rõ hai loại hợp đồng:
Điều 463 – 466 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về hợp đồng vay tài sản, nghĩa vụ trả nợ, lãi suất và trách nhiệm.
Điều 494 – 499 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về hợp đồng mượn tài sản, quyền và nghĩa vụ của các bên.
Các quy định này đóng vai trò quan trọng trong việc xác định rõ bản chất của giao dịch, trách nhiệm pháp lý và quyền lợi giữa các bên khi có tranh chấp xảy ra.
Việc phân biệt rõ giữa hợp đồng vay tài sản và hợp đồng mượn tài sản là rất cần thiết trong thực tế để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho các bên tham gia. Trong khi hợp đồng vay thường liên quan đến tài sản tiêu hao và có thể phát sinh lãi suất, thì hợp đồng mượn chỉ đơn thuần là việc sử dụng tài sản không tiêu hao trong thời gian nhất định mà không phải trả tiền.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
