Mua bán đất không giấy tờ bị tranh chấp: Cách xử lý hợp lý nhất
Trong thực tế, nhiều giao dịch mua bán đất không giấy tờ vẫn đang diễn ra phổ biến, đặc biệt ở nông thôn hoặc khu vực đất chưa được cấp sổ đỏ. Tuy nhiên, khi phát sinh tranh chấp đất không giấy tờ, việc xử lý trở nên phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi các bên. Vậy pháp luật quy định thế nào và đâu là cách giải quyết hợp lý nhất?
Nếu xảy ra tranh chấp đất không giấy tờ, người mua thường bị yếu thế do không có bằng chứng pháp lý rõ ràng.
2. Nguy cơ mất trắng tài sản
Người mua có thể bị buộc trả lại đất cho chủ sử dụng hợp pháp.
Số tiền đã giao dịch có thể khó đòi lại nếu bên bán không còn khả năng hoàn trả.
3. Dễ bị lừa đảo, chiếm đoạt
Một số trường hợp, một mảnh đất được “bán” cho nhiều người, do không có sổ đỏ để kiểm chứng.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết thủ tục công chứng thừa kếđối với di sản nhà đất
📝 Cách xử lý tranh chấp đất không giấy tờ hợp lý nhất
Bước 1 – Thu thập chứng cứ liên quan
Giấy viết tay mua bán đất (nếu có).
Chứng từ giao tiền, giấy vay nợ, người làm chứng.
Biên lai nộp thuế, hồ sơ kê khai nhà đất qua các thời kỳ (nếu có).
Bước 2 – Hòa giải tại UBND xã, phường
Theo Điều 202 Luật Đất đai 2013, hòa giải tại UBND cấp xã là thủ tục bắt buộc trước khi đưa ra Tòa án. 👉 Nếu hòa giải thành công, các bên lập biên bản, cùng ký xác nhận. 👉 Nếu hòa giải không thành, người mua có thể khiếu nại hoặc khởi kiện.
Bước 3 – Nộp đơn khởi kiện tranh chấp đất không giấy tờ
Nếu bên bán có sổ đỏ, nhưng giao dịch không công chứng: Tòa có thể tuyên hợp đồng vô hiệu nhưng người mua vẫn có quyền yêu cầu trả lại tiền.
Nếu đất chưa có sổ đỏ: Tòa án sẽ căn cứ vào quá trình sử dụng đất, giấy tờ kê khai để xem xét.
📌 Căn cứ pháp lý: Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015 – Hợp đồng vô hiệu thì các bên hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.
Bước 4 – Yêu cầu công nhận quyền sử dụng đất (nếu đủ điều kiện)
Theo Điều 101 Luật Đất đai 2013, hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất ổn định, lâu dài, không tranh chấp, dù chưa có giấy tờ, vẫn có thể được cấp sổ đỏ. 👉 Trong một số trường hợp, người mua có thể đề nghị UBND cấp huyện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sau khi chứng minh được việc sử dụng đất ổn định.
>>> Xem thêm: Giải đáp thắc mắc: Hành vi lấn chiếm đất đai có bị xử lý hình sự không?
⚖️ Ví dụ minh họa thực tế tranh chấp đất không giấy tờ
📍 Trường hợp 1: Ông A mua 300m² đất bằng giấy viết tay từ năm 2000, sử dụng ổn định, không tranh chấp, có nộp thuế đất hằng năm. Khi xảy ra tranh chấp, Tòa án căn cứ Điều 101 Luật Đất đai 2013 công nhận quyền sử dụng đất cho ông A và hướng dẫn làm thủ tục cấp sổ đỏ.
📍 Trường hợp 2: Bà B mua 200m² đất bằng giấy tay, nhưng người bán chỉ là người đang lấn chiếm đất công. Khi tranh chấp, Tòa án tuyên hợp đồng vô hiệu, bà B không được công nhận quyền sử dụng đất và buộc phải đòi lại tiền từ bên bán.
💡 Lời khuyên khi giao dịch đất đai
✅ Chỉ mua đất khi có sổ đỏ hợp pháp. ✅ Hợp đồng mua bán phải được công chứng, chứng thực. ✅ Kiểm tra kỹ quy hoạch, hiện trạng đất trước khi giao dịch. ✅ Nếu đã trót mua đất không giấy tờ, cần sớm làm thủ tục cấp sổ đỏ (nếu đủ điều kiện) để tránh rủi ro tranh chấp.
Tranh chấp đất không giấy tờ thường phức tạp, rủi ro lớn cho cả bên mua và bên bán. Người dân cần nắm rõ quy định pháp luật, chuẩn bị chứng cứ đầy đủ và lựa chọn phương án hòa giải, khởi kiện hoặc xin cấp sổ đỏ tùy từng trường hợp.
👉 Giải pháp an toàn nhất vẫn là chỉ giao dịch khi đất có sổ đỏ và hợp đồng được công chứng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
