Hợp đồng mua bán viết tay có được sử dụng trong giao dịch dân sự?
Hợp đồng mua bán viết tay là hình thức giao kết phổ biến trong thực tế, nhất là giữa các cá nhân hoặc hộ gia đình. Ưu điểm là nhanh chóng, chi phí thấp và thuận tiện, nhưng không phải lúc nào hợp đồng này cũng được pháp luật công nhận. Bài viết này sẽ phân tích quy định pháp luật hiện hành, điều kiện hiệu lực và các rủi ro khi sử dụng hợp đồng mua bán viết tay trong giao dịch dân sự.
>>> Xem thêm: Có bắt buộc công chứng hợp đồng mua bán cổ vật tại văn phòng công chứng?
1. Hợp đồng mua bán viết tay là gì?
Theo Điều 385 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự. Hợp đồng mua bán viết tay là hợp đồng được lập bằng văn bản viết tay, có chữ ký của các bên tham gia, nhưng không được công chứng hoặc chứng thực tại cơ quan có thẩm quyền.
Ví dụ minh họa: Anh A bán cho chị B một chiếc xe máy với giá 25 triệu đồng. Hai bên tự viết giấy mua bán bằng tay, ký tên và giao tiền, giao xe ngay tại nhà. Đây là hợp đồng mua bán viết tay.
2. Hợp đồng mua bán viết tay có được pháp luật công nhận không?
Trường hợp pháp luật cho phép sử dụng hợp đồng mua bán viết tay
Theo quy định của Bộ luật Dân sự, nếu giao dịch dân sự không thuộc trường hợp pháp luật bắt buộc phải công chứng hoặc chứng thực, thì hợp đồng mua bán viết tay vẫn có giá trị pháp lý, miễn là đáp ứng đầy đủ điều kiện có hiệu lực quy định tại Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015:
Các bên có đầy đủ năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự Các bên hoàn toàn tự nguyện khi giao kết hợp đồng Nội dung và mục đích hợp đồng không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội
Ví dụ: Mua bán các tài sản thông thường như đồ điện tử, xe đạp, điện thoại… có thể sử dụng hợp đồng mua bán viết tay mà không cần công chứng.
>>> Xem thêm: Công chứng giấy tờ cá nhân cần làm ở đâu và quy trình thế nào?
Trường hợp bắt buộc phải lập hợp đồng công chứng, chứng thực
Đối với một số tài sản đặc biệt như nhà ở, quyền sử dụng đất, ô tô, tàu biển… pháp luật quy định bắt buộc phải lập hợp đồng bằng văn bản có công chứng hoặc chứng thực. Nếu chỉ dùng hợp đồng mua bán viết tay, giao dịch có thể bị vô hiệu.
Điều 122 Luật Nhà ở 2014 quy định hợp đồng mua bán nhà ở phải được công chứng hoặc chứng thực, trừ trường hợp mua bán nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước. Điều 167 Luật Đất đai 2013 quy định hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất phải được công chứng hoặc chứng thực.
Ví dụ minh họa: Ông C bán cho ông D một mảnh đất tại Quảng Ninh nhưng chỉ viết giấy tay. Sau đó, khi xảy ra tranh chấp, tòa án tuyên hợp đồng vô hiệu do không tuân thủ hình thức công chứng theo luật.
3. Điều kiện để hợp đồng mua bán viết tay có giá trị pháp lý
Đáp ứng điều kiện về chủ thể
Các bên ký kết hợp đồng phải có đầy đủ năng lực hành vi dân sự. Nếu một bên là người chưa thành niên hoặc bị mất, hạn chế năng lực hành vi dân sự thì phải có người đại diện hợp pháp.
>>> Xem thêm: Thủ tục sang tên sổ đỏ trong giao dịch mua bán nhà đất gồm những bước nào theo luật mới?
Đáp ứng điều kiện về nội dung
Nội dung hợp đồng phải rõ ràng về thông tin các bên, mô tả tài sản, giá bán, phương thức thanh toán, thời gian và địa điểm giao nhận tài sản. Hợp đồng không được chứa điều khoản trái pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội.
Đáp ứng điều kiện về hình thức
Nếu tài sản không thuộc trường hợp bắt buộc công chứng hoặc chứng thực thì hình thức viết tay vẫn hợp lệ. Ngược lại, nếu tài sản thuộc diện bắt buộc, hợp đồng viết tay sẽ vô hiệu về hình thức.
Ví dụ minh họa: Anh E bán chiếc laptop cho chị F, hai bên lập giấy mua bán viết tay, ghi rõ thông tin máy, giá bán, ngày giao hàng. Hợp đồng này hợp pháp vì laptop không thuộc loại tài sản bắt buộc công chứng.
4. Rủi ro khi sử dụng hợp đồng mua bán viết tay
Khó chứng minh giao dịch khi xảy ra tranh chấp, đặc biệt nếu hợp đồng không đầy đủ thông tin hoặc không có nhân chứng. Dễ bị giả mạo chữ ký hoặc sửa đổi nội dung sau khi ký kết. Trong trường hợp tài sản thuộc loại bắt buộc công chứng, hợp đồng viết tay sẽ vô hiệu và quyền lợi của bên mua không được bảo đảm.
Hợp đồng mua bán viết tay vẫn có thể sử dụng trong nhiều giao dịch dân sự, đặc biệt là với tài sản thông thường, giá trị nhỏ, không thuộc diện bắt buộc công chứng. Tuy nhiên, với các tài sản giá trị lớn hoặc pháp luật yêu cầu hình thức đặc biệt, bạn nên lập hợp đồng công chứng để đảm bảo an toàn pháp lý. Trước khi ký kết, cần kiểm tra quy định pháp luật liên quan và chuẩn bị nội dung hợp đồng rõ ràng, đầy đủ để tránh tranh chấp về sau.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
