Công chứng văn bản khai nhận di sản khi người thừa kế là người không quốc tịch
Trong bối cảnh giao lưu quốc tế ngày càng rộng mở, không ít trường hợp người thừa kế là người không quốc tịch nhưng vẫn có quyền hưởng di sản tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc công chứng văn bản khai nhận di sản đối với nhóm đối tượng đặc biệt này thường phát sinh nhiều vướng mắc pháp lý, nhất là trong việc xác định nhân thân, giấy tờ hợp lệ và phạm vi quyền sở hữu tài sản. Do không mang quốc tịch bất kỳ quốc gia nào, người thừa kế phải tuân theo các quy định riêng của pháp luật Việt Nam về cư trú và giao dịch dân sự. Bài viết cung cấp hướng dẫn đầy đủ để giúp đảm bảo thủ tục công chứng diễn ra hợp lệ và hạn chế rủi ro.
1. Người không quốc tịch có được quyền thừa kế tại Việt Nam không?
Theo “Điều 680 Bộ luật Dân sự 2015”, việc thừa kế có yếu tố nước ngoài được giải quyết theo pháp luật nơi có tài sản. Do đó, người không quốc tịch vẫn được quyền:
Nhận di sản theo pháp luật;
Nhận di sản theo di chúc;
Thực hiện quyền thỏa thuận phân chia di sản;
Công chứng văn bản khai nhận di sản theo “Luật Công chứng 2014”.
Tuy nhiên, quyền sở hữu một số loại tài sản (như quyền sử dụng đất) có thể bị giới hạn theo “Luật Đất đai 2013”.
2. Yêu cầu về giấy tờ nhân thân của người không quốc tịch
Người không quốc tịch thường gặp khó khăn trong việc chứng minh nhân thân. Công chứng viên sẽ yêu cầu:
Giấy tờ cư trú hợp pháp tại Việt Nam (Thẻ tạm trú, thẻ thường trú theo “Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam 2020”);
Giấy thông hành hoặc hộ chiếu tạm thời (nếu có);
Giấy xác nhận của cơ quan quản lý xuất nhập cảnh về tình trạng không quốc tịch;
Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế (giấy khai sinh, giấy xác nhận quan hệ nhân thân…).
>>> Xem thêm: Mẹo chuẩn bị hồ sơ để không mất thời gian tại văn phòng công chứng
3. Hồ sơ yêu cầu công chứng văn bản khai nhận di sản
4. Quy trình công chứng khai nhận di sản có người thừa kế không quốc tịch
4.1. Kiểm tra cơ sở pháp lý và nhân thân
Công chứng viên xác minh:
Tư cách người thừa kế;
Giấy tờ cư trú của người không quốc tịch;
Tính hợp lệ của tài sản và di chúc.
4.2. Niêm yết công khai
Theo “Điều 18 Luật Công chứng 2014”, tổ chức công chứng phải niêm yết 15 ngày tại UBND cấp xã nơi cư trú cuối cùng của người chết.
4.3. Lập và ký văn bản khai nhận di sản
Nội dung bao gồm:
Thông tin người thừa kế không quốc tịch;
Loại tài sản được hưởng;
Cam kết về nhân thân và tình trạng không có tranh chấp;
Quyền và nghĩa vụ tài chính liên quan.
4.4. Sử dụng văn bản sau công chứng
Người thừa kế có thể:
Đăng ký nhận tài sản;
Chuyển nhượng tài sản (nếu pháp luật không hạn chế);
Ủy quyền cho cá nhân/tổ chức Việt Nam quản lý tài sản.
5. Hạn chế quyền của người không quốc tịch khi nhận di sản
5.1. Đối với quyền sử dụng đất
Theo “Luật Đất đai 2013”, người không quốc tịch không được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nên nếu được hưởng di sản là đất thì:
Có thể nhận giá trị thông qua bán/ủy quyền bán;
Có thể thỏa thuận để người thừa kế khác đứng tên và chia giá trị.
5.2. Đối với tài sản phải có giấy phép cư trú
Ví dụ: nhà ở gắn liền với đất – không được đứng tên nhưng có thể nhận phần giá trị.
5.3. Đối với tài sản kinh doanh
Nếu di sản là doanh nghiệp hoặc hộ kinh doanh, người không quốc tịch:
Chỉ được hưởng phần giá trị,
Không thể đứng tên chủ doanh nghiệp nếu không đủ điều kiện cư trú và đầu tư.
6. Lưu ý quan trọng khi có người thừa kế không quốc tịch
Cần sớm xin giấy xác nhận tình trạng cư trú để tránh kéo dài thời gian công chứng.
Nên chuẩn bị bản dịch công chứng cho toàn bộ giấy tờ nước ngoài.
Trường hợp không thể về Việt Nam ký văn bản, người không quốc tịch có thể lập ủy quyền tại cơ quan đại diện ngoại giao (nếu họ đang cư trú tại quốc gia có cơ quan ngoại giao Việt Nam).
Nên kiểm tra kỹ loại tài sản để tránh vi phạm giới hạn sở hữu.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
